Lek przeciwbólowy, czyli jaki?

Każdy lek przeciwbólowy ma substancję czynną, która odpowiada za jego efektywność. W większości przypadków jest to paracetamol, ibuprofen lub kwas acetylosalicylowy.

Paracetmol nie trafia w źródło bólu, ale odcina drogę impulsom bólowym i jest wskazany przy gorączce, bólu głowy i bólach menstruacyjnych. Ma mniejsze działanie drażniące dla żołądka. Mogą po niego zatem sięgnąć osoby z chorobą wrzodową, nadkwasotą, zgagą, ale też nadciśnieniem tętniczym, astmą czy cukrzycą. Nie służy natomiast pacjentom nadużywającym alkoholu i chorującym na wątrobę.

Ibuprofen zadziała szybko, efekt utrzyma się dłużej, a oprócz bólu i gorączki zwalczy też stany zapalne. Jest postrzegany jako wyjątkowo bezpieczny i polecany przez pediatrów jako pierwszy lek w leczeniu gorączki u dzieci. Dorosłym przyda się przy bólach głowy, mięśni, kręgosłupa, zatok, w chorobie reumatycznej, przy urazach. Nie powinny go zażywać osoby chore na astmę, choroby nerek i serca.

Przy stanie zapalnym idealne będą też tabletki z kwasem acetylosalicylowym, jednak nie dla astmatyków, chorych na wrzody żołądka, kobiet w trakcie miesiączki czy karmiących piersią. Wskazaniem dla zastosowania leków na bazie kwasu acetylosalicylowego są bóle głowy, grypowe, reumatyczne, mięśni, pourazowe.

Mechanizm ich działania jest natomiast podobny – oprócz działania centralnego na mózg, leki przeciwbólowe pomagają w okolicy zakończeń nerwowych, czyli w miejscach objętych stanem zapalnym.

Organizmu nie oszukasz

Tabletka przeciwbólowa nie jest lekiem na całe zło. Na dłuższą metę nie rozwiąże Twoich problemów ze zdrowiem, a jedynie oszuka organizm, że wszystko jest w porządku. Dzieje się tak na skutek zablokowania powstawania cykoloksygenazy – enzymu, który sprawia, że odczuwamy ból.

Ból nie powstaje bez powodu, a jego symptomy mogą być oznaką poważnego schorzenia, które należy skonsultować z lekarzem i zbadać.

Czytaj ulotki

Nim zastosujesz jakikolwiek lek, zapoznaj się z treścią dołączonej do niego ulotki. Zwróć uwagę na:

·         Przypadłości, które leczy – ustalisz, czy lek jest dla Ciebie odpowiedni

·         Skład

·         Skutki uboczne

·         Dawkowanie, czyli:

- Jak często lek stosować

- O jakiej porze dnia

- Przed, po czy w trakcie posiłku

- Jak ułatwić sobie zażycie leku, np. obficie popijając wodą

Leki nie są dla każdego

Decydując się na samodzielny zakup leku przeciwbólowego nie kieruj się podpowiedziami innych, a tym bardziej nie zwracaj uwagi na to, który specyfik jest aktualnie reklamowany.

Lekarstwa muszą być dopasowane do dolegliwości, jakie mają łagodzić, ale także do wieku i innych chorób, na jakie cierpimy czy okoliczności, w jakich się znajdujemy. Inne farmaceutyki będą odpowiednie dla dziecka, inne dla kobiety w ciąży, jeszcze inne dla osoby w podeszłym wieku czy z chorobami serca.

Dla przykładu, główny składnik leków przeciwbólowych – paracetamol, jest przeciwwskazany dla pacjentów z zaburzeniami wątroby, a jednocześnie stanowi jedyny względnie akceptowalny środek w leczeniu bólu u kobiet będących w pierwszym trymestrze ciąży.

Aspiryna, po którą często sięgają dorośli, u dzieci poniżej 12 roku życia może wywołać niebezpieczny zespół Reye’a i doprowadzić do uszkodzeń mózgu i wątroby. Jedynymi lekami przeciwbólowymi, które można bezpiecznie podawać dzieciom są paracetamol i ibuprofen.

Ograniczenia w stosowaniu leków dotyczą również osób cierpiących z powodu wrzodów żołądka i dwunastnicy czy chorych przewlekle. Chcąc zażyć lek przeciwbólowy w połączeniu z innymi lekarstwami przyjmowanymi regularnie, powinniśmy zwrócić szczególną uwagę czy nie wchodzą w negatywną interakcję. Takie ryzyko zachodzi w przypadku leków przeciwcukrzycowych, przeciwdrgawkowych oraz leków na nadciśnienie.

Połknę więcej, szybciej przejdzie

Nigdy nie przekraczaj dziennej dawki zażycia leku wskazanej przez producenta. Zadbaj też o właściwe odstępy pomiędzy kolejnymi dawkami. Połknięcie większej liczby tabletek nie zwiększy ich skuteczności ani nie przyspieszy efektu – nie pozbędziemy się w ten sposób bólu szybciej, możemy za to cierpieć z powodu działań niepożądanych.

Nie należy także łączyć leków z tą samą substancją leczniczą. By się upewnić, jaką substancję zawiera lek, sprawdź jej nazwę międzynarodową, podaną na opakowaniu obok firmowej nazwy leku.

Wczoraj pomogło, dzisiaj też pomoże

Rok temu przytrafiła Ci się podobna dolegliwość, co dziś, więc bierzesz tabletki, które wtedy były skuteczne? Nie powinno się zażywać leków z przyzwyczajenia! W każdej sytuacji choroby i bólu warto odwiedzić lekarza ponownie, by wspólnie wypracować schemat leczenia adekwatny do aktualnych problemów. Pamiętaj też, by trzymać się zaleceń!

Pamiętaj o terminie ważności

Nie zażywaj jakichkolwiek leków przeciwbólowych, tylko dlatego, że masz je akurat pod ręką w domowej apteczce. Dopasuj lek do swojego organizmu i oczekiwanych rezultatów. Koniecznie zwróć uwagę na datę ważności – znajdziesz ją na pudełku oraz blistrze z tabletkami, w formie wytłoczonego ciągu cyfr, który określa termin przydatności do spożycia i numer serii.

Łatwo dostępne nie znaczy nieszkodliwe

Jak wynika z danych CBOS, niemal 9 na 10 dorosłych Polaków deklaruje, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy przyjmowało leki dostępne bez recepty. Najczęściej sięgamy po leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, które złagodzą ból głowy, zęba, brzucha lub szybko postawią nas na nogi przy pierwszych objawach przeziębienia i grypy.

Rekord w zażywaniu leków przeciwbólowych wynika m.in. z ich dostępności – „proszki od bólu” można dostać niemal w każdym sklepie za rogiem. W 2015 roku wydatki na leki wzrosły do 1,3 miliarda złotych, a to oznacza, że Polacy kupili 115 milionów opakowań medykamentów.

Wszechobecność leków i brak konieczności posiadania recepty, by je kupić, nie oznacza, że tabletki przeciwbólowe możemy przyjmować od tak. Jak we wszystkim, ważny jest rozsądek.

Najlepiej, jeśli lek dopasuje lekarz lub przynajmniej farmaceuta – na podstawie opisywanych przez pacjenta dolegliwości. W drogerii czy na stacji benzynowej nie możemy liczyć na poradę, który z dostępnych środków pomoże, jaki jest jego skład, działanie i skutki uboczne.

Jednorazowo, mogą wystąpić ból brzucha, zgaga i nudności, a nawet wymioty. Może się również okazać, że mamy alergię na któryś ze składników leku i niespodziewanie przytrafi nam się pokrzywka, rumień albo wysypka.

Przy dłuższym okresie stosowania leków przeciwbólowych na własną rękę, mogą pojawić się wrzody żołądka, niewydolność nerek lub wątroby czy krwawienia z układu pokarmowego. Wzrasta też ryzyko udaru i zawału.

By uniknąć przykrych dolegliwości i pomóc zdrowiu, a nie zaszkodzić – najlepiej udaj się na wizytę lekarską i poproś specjalistę o profesjonalną diagnozę. Zasada ta bezwzględnie dotyczy osób, u których ból utrzymuje się dłużej niż trzy dni lub gdy dopuszczalna dzienna dawka leku okazuje się niewystarczająca.