Ślad węglowy to całkowita, wyrażona w ekwiwalencie CO₂, emisja gazów cieplarnianych, powstających w wyniku ludzkiej działalności. Obejmuje ona zanieczyszczenia generowane przez transport, wytwarzanie energii, przemysł spożywczy i konsumpcję dóbr. Każdy artykuł, który kupujemy, ma swoją „węglową historię" - począwszy od surowców, przez procesy produkcyjne, transport, aż po użytkowanie i utylizację. Im bardziej energochłonny proces, tym większy ślad węglowy.

Choć często mówi się o Polsce jako o kraju o wysokiej produkcji CO₂ ze względu na energetykę węglową, najnowsze dane Eurostatu pokazują, że nasz ślad węglowy jest bliski unijnej średniej. W 2022 roku wyniósł on 10,8 tony dwutlenku węgla na osobę. Dla porównania, w Niemczech było to aż o 21,5 proc. więcej. Największy ślad węglowy w Europie generują mieszkańcy Cypru - aż o 53,5 proc. większy niż Polacy.

Największe źródła 

Transport, energetyka konwencjonalna i produkcja żywności to trzy główne sektory, które odpowiadają za uwalnianie najwyżej ilości trujących gazów. Samochody spalinowe, szczególnie te starsze i mniej wydajne, znacząco obciążają atmosferę. Podobnie jest z ogrzewaniem - domy opalane węglem czy olejem opałowym generują ogromne ilości CO₂. 

Nie można też pominąć przemysłu spożywczego. Produkcja mięsa i nabiału wiąże się z wysoką emisją metanu, a masowe marnowanie żywności oznacza, że zużyte zasoby tj. woda, energia elektryczna i cieplna, pasza - zostały wykorzystane na próżno. Do tego dochodzi nadmierna konsumpcja dóbr. Fast fashion czy elektronika to kolejne źródła zanieczyszczeń powietrza, których często można uniknąć.

- Ograniczenie zbędnych zakupów to jeden z najprostszych sposobów na zmniejszenie swojego śladu węglowego. Zamiast podążać za chwilowymi trendami, warto postawić na jakość, trwałość i minimalizm - kupować mniej, ale rozsądniej. Każdy przedmiot, którego nie kupimy, to mniej zużytych surowców, mniej odpadów i mniej szkodliwych gazów - wylicza Lisa Scoccimarro, liderka Akademii Ekologicznej Amest Otwock.

Jak nadmiar CO₂ wpływa na nasze życie?

Wzrost emisji gazów cieplarnianych to nie tylko problem dla przyszłych pokoleń - skutki zmian klimatycznych odczuwamy już teraz. Coraz częściej pojawiają się fale upałów, silne burze i powodzie, a podnoszący się poziom mórz zagraża przybrzeżnym terenom. Smog, szczególnie zimą, negatywnie wpływa na zdrowie, powodując choroby układu oddechowego i sercowo-naczyniowego. Pogarsza się także kondycja ekosystemów - niektóre gatunki roślin i zwierząt nie nadążają za zmianami klimatu, co prowadzi do ich wymierania.

Jak zmniejszyć ślad węglowy?

Ograniczenie produkcji CO₂ nie oznacza rewolucji w codziennym życiu - wystarczy wprowadzać stopniowe zmiany. Już samo korzystanie z odnawialnych źródeł energii może znacząco obniżyć domowy ślad węglowy. Coraz więcej osób decyduje się na instalacje fotowoltaiczne czy pompy ciepła, które pozwalają uniezależnić się od paliw kopalnych. Zmiana nawyków transportowych również ma ogromne znaczenie. W miastach warto przesiąść się na komunikację publiczną lub rower. Z kolei przy planowaniu podróży warto ograniczać liczbę lotów, szczególnie na krótkich dystansach.

- Nie bez znaczenia są też codzienne nawyki. Gaszenie świateł, odłączanie ładowarek od gniazdek, korzystanie z energooszczędnych sprzętów czy wybór produktów z drugiej ręki - wszystkie te działania, choć wydają się drobne, w skali globalnej mają ogromny wpływ - podsumowuje Lisa Scoccimarro.