2011-08-08
Analitycy zakładają nawet 50-procentowy wzrost zatrudnienia obcokrajowców w Polsce do końca bieżącego roku. W raporcie agencji EastWestLink o stanie zatrudnienia cudzoziemców w Polsce w pierwszej połowie 2011 przedstawione zostały zmiany na rynku pracy.

Pierwsze półrocze 2011 przyniosło najwyższy wskaźnik zainteresowania polskich przedsiębiorstw pracownikami z zagranicy w historii. Firmy zarejestrowały ponad 163 tys. wniosków o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcom, czyli o prawie 40 procent więcej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku, kiedy zarejestrowano 119 615 wniosków. Na przyrost miały wpływ lepsza sytuacja gospodarcza Polski, rosnąca koniunktura w branżach charakteryzujących się wysoką pracochłonnością oraz zmiany przepisów odnoszących się do zatrudniania obcokrajowców. Oświadczenia o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcom bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę są obecnie jednym z kluczowych narzędzi polityki zatrudnienia obcokrajowców w Polsce i dotyczą obywateli 5 państw Europy Wschodniej – Ukrainy, Białorusi, Mołdowy, Gruzji i Rosji, wobec których możliwe jest zastosowanie przyśpieszonej procedury zatrudnienia. Pracownicy z Ukrainy stanowią obecnie ponad 90 procent wszystkich legalnie zatrudnionych cudzoziemców w Polsce.

Największym zainteresowaniem oświadczenia cieszyły się tradycyjnie w branży rolnej – według danych z Powiatowych Urzędów Pracy zarejestrowano w pierwszych 6 miesiącach aż 97 371 wniosków. Spadek dynamiki w porównaniu do pierwszego kwartału roku (52 tys. oświadczeń) wynika z większego zapotrzebowania na pracowników sezonowych w pierwszych miesiącach 2011. Utrzymał się z kolei pozytywny trend w skali zatrudnienia w branży budowlanej – zarówno w pierwszym, jak i drugim kwartale zarejestrowano podobną liczbę wniosków, na ogólną sumę 28 787. Budownictwo drogowe jest obecnie w szczytowym okresie koniunkturalnym, a dzięki licznym inwestycjom infrastrukturalnym przed Euro 2012, występuje duże zapotrzebowanie na zasoby ludzkie przy budowie autostrad i dróg ekspresowych.

Przypadki powierzenia pracy cudzoziemcom bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę  reguluje od końca lipca nowe rozporządzenie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, które zastąpiło dotychczasowe - z dnia 30 sierpnia 2006 r. w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców (Dz. U. Nr 156, poz. 1116, z 2007 r. Nr 120, poz. 824, z 2008 r. Nr 17, poz. 106, z 2009 r. Nr 21, poz. 114 oraz z 2010 r. Nr 109, poz. 716 i Nr 236, poz. 1559).  Położony w nim został szczególny nacisk na kwestie wymogów do spełnienia przez pracodawców decydujących się na zatrudnienie cudzoziemców – przedsiębiorcy muszą określić obecnie dodatkowe dane, jak nazwa zawodu, miejsce wykonywania pracy, rodzaj umowy z pracobiorcą, a także wysokość wynagrodzenia. Pracodawca jest również zobowiązany zawrzeć w oświadczeniu informację o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych w oparciu o rynek lokalny. Rozporządzenie stanowi tym samym istotny krok w celu ograniczenia potencjalnych nadużyć ze strony wielu polskich firm, czego dowodem jest również doprecyzowanie liczby podmiotów, z którymi pracownik może nawiązać stosunek pracy w ciągu 6 miesięcy w skali roku, tym samym eliminując możliwość pracy cudzoziemca przez ponad 6 miesięcy w ciągu 12 miesięcy (w sytuacji, gdy podejmuje pracę w kilku różnych firmach w oparciu o różne oświadczenia).

Uwzględniając niepewną sytuację na rynku zatrudnienia cudzoziemców w ostatnich miesiącach ubiegłego roku i idące za tym zwiększenie zapotrzebowania na pracowników ze wschodu w pierwszych miesiącach 2011, jest praktycznie pewne, że tendencja wzrostowa w stosunku do lat ubiegłych w drugiej połowie roku się utrzyma. Mimo to przyrost w drugim kwartale nie był już tak znaczący jak w pierwszych 3 miesiącach tego roku - decyzja o uchwaleniu nowego rozporządzenia w sprawie zatrudniania cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę została podjęta późno i uchwalona dopiero w połowie grudnia 2010. Spowodowało to ogromny skok zapotrzebowania w pierwszym kwartale 2011, wzmocniony jeszcze przez przygotowania gospodarstw rolnych i firm budowlanych do kolejnego sezonu. Widać również, że budownictwo będzie do końca roku motorem napędowym rynku zatrudnienia cudzoziemców, dzięki czemu liczba zarejestrowanych wniosków o zamiarze zatrudnienia cudzoziemca bez zezwolenia na pracę może osiągnąć w tym roku liczbę nawet 270 tys. Prognozy na drugą połowę zakładają niższy przyrost liczby rejestrowanych oświadczeń, na który wpływ mieć może zarówno niższe zapotrzebowanie na pracowników tymczasowych i sezonowych w miesiącach zimowych, jak również przeprowadzone zmiany prawne. Z drugiej strony, planowane na drugą połowę roku zaostrzenie przepisów przeciwko szarej strefie, zgodnie z tzw. „dyrektywą sankcyjną” Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2009/52/WE, powinno wpłynąć pozytywnie na liczbę zatrudnionych legalnie.

- „Duże zapotrzebowanie rynkowe na pracowników ze wschodu reprezentuje również liczba pełnych zezwoleń na pracę, rejestrowanych w Urzędach Wojewódzkich w pierwszej połowie roku, umożliwiających pracę cudzoziemcom przez okres od roku do nawet 3 lat. Do końca czerwca przyznano ich ponad 19 tysięcy, czyli o 20 procent więcej niż w 2010 roku. Zezwolenia na pracę pełnią inną funkcję niż oświadczenia, skierowane są w większym stopniu do specjalistów wysokiej klasy i kadry kierowniczej.” – podaje Andrzej Korkus, prezes agencji zatrudnienia EastWestLink. – „Na tak duże zainteresowanie tematem pracy obcokrajowców mają wpływ także uwarunkowania rynkowe. Nastroje wśród pracodawców są obecnie coraz bardziej optymistyczne, co przy stosunkowo niskim przyroście podaży pracy i niedostatecznej aktywności zawodowej Polaków na polskim rynku, przyczynia się do powstania dużej rozbieżności między popytem a podażą. Wiele przedsiębiorstw cały czas obawia się odpływu swoich kadr na zachód, ich obawy uwidoczniły się zwłaszcza w kontekście tegorocznego otwarcia niemieckiego rynku pracy.”

Nadesłał: zbigniew.wafflard@ewl.com.pl