2021-06-16
Liczba profesjonalnych składowisk odpadów w Polsce systematycznie spada. Dodatkowo powstają kolejne, pozbawione kontroli dzikie wysypiska. W interesie całego społeczeństwa jest działanie legalnych instalacji, dzięki którym środowisko jest odpowiednio chronione.

Tylko w ciągu pięciu lat ilość odpadów produkowanych każdego roku przez statystycznego Polaka wzrosła o niemal 50 kg - z 283 kg w 2015 r. do 332 kg w 2019 r. Mnożąc te wartości przez liczbę mieszkańców naszego kraju, wynik takiego działania będzie astronomiczny. W tym samym czasie zamknięto znaczną część składowisk odpadów. Ich liczba spadła z 347 do 278.

- Problemy związane z funkcjonowaniem systemu gospodarowania odpadami dotyczą całego kraju. Spadająca liczba legalnych, bezpiecznych dla otoczenia instalacji systematycznie spada. Kolejnym kłopotem jest wysoki stopień wypełnienia obecnie istniejących składowisk. Na Mazowszu, w 2018 r., było to aż 74 proc. Nowych, profesjonalnych zakładów nie przybywa, a tworzenie spalarni, umożliwiających termiczne unieszkodliwianie odpadów, idzie dość opornie. To sprawia, że ciągle mamy do czynienia z powstawaniem dzikich wysypisk, degradujących nie tylko krajobraz, ale także lokalne ekosystemy. Właśnie dlatego należy dbać o istniejące już, działające w zgodzie z przepisami i najwyższymi standardami składowiska, dzięki którym możliwa jest kontrola procesu gospodarowania odpadami - mówi Grzegorz Gruchalski z Warszawskiego Forum Samorządowego, które w 2020 r. opublikowało raport „Kryzys śmieciowy na Mazowszu - jak walczyć z plagą dzikich wysypisk".

Edukacja i ekologia - światowe trendy

Widmo wszechobecnych odpadów, na ulicach miast, w parkach, a nawet lasach, jest coraz poważniejsze. Tylko w 2019 r. w Polsce zlikwidowano 11 370 dzikich wysypisk. Bez profesjonalnych instalacji do unieszkodliwiania śmieci należy się spodziewać, że to negatywne zjawisko będzie się pogłębiać. Dlatego tak bardzo ważne jest czerpanie z najlepszych, światowych wzorców. Zwłaszcza że odpowiedzialne gospodarowanie odpadami w połączeniu z edukacją, w obliczu globalnego trendu wzrostu produkcji śmieci, jest niezwykle istotną częścią ochrony środowiska.

W maju 2021 r. Integrated Waste Solutions Group, firma zajmująca się gospodarowaniem odpadami na terenie Stanów Zjednoczonych, ogłosiła uruchomienie składowiska w hrabstwie Caldwell w Teksasie. Co warte podkreślenia, to pierwsza od 30 lat tego typu instalacja, która powstanie w regionie. Cały kompleks zostanie uzupełniony o sieć stacji przeładunkowych, dzięki którym proces odzysku i unieszkodliwiania odpadów będzie znacznie wydajniejszy. Dodatkowo na terenie zakładu planowane jest stworzenie centrum kultury. Otwarcie obiektu planowane jest już na 2022 r., a jedną z jego nadrzędnych funkcji będzie działalność edukacyjna w kwestii gospodarowania odpadami.

Wśród głównych zarzutów wobec składowisk odpadów jest ich negatywny wpływ na otoczenie. Jak pokazuje przykład rekultywacji indyjskiego miasta Jamshedpur, tereny, na których wcześniej działały tego typu instalacje, mogą z powodzeniem służyć lokalnej społeczności. Pod koniec 2020 r., dzięki zaangażowaniu globalnego koncernu Tata, byłe składowisko odpadów zostało przekształcone w zielony park, w którym znajduje się obecne staw, punkt widokowy i miejsce piknikowe. W pierwszej kolejności zainicjowane zostały procesy glebotwórcze oraz działania przeciwerozyjne i stabilizujące stateczność zboczy kwatery. Podczas rekultywacji posadzono łącznie ponad 30 tysięcy roślin i 13 tysięcy metrów kwadratowych trawy.

Dobry przykład z Polski

Jednym z najbardziej profesjonalnych i bezpiecznych dla środowiska naturalnego składowisk odpadów w Polsce jest zakład prowadzony przez spółkę Amest Otwock. Na jego obszarze, pomimo ciągłego funkcjonowania, już teraz podejmowane są zaawansowane działania rekultywacyjne. Inicjowane są procesy glebotwórcze, stabilizacyjne i przeciwerozyjne. Oprócz tego instalacja wyposażona jest w biogazownię, dzięki której pozyskiwana jest zielona energia, pochodząca ze spalania gazu składowiskowego.

- Naszymi priorytetem, oprócz unieszkodliwiania odpadów na najwyższym możliwym poziomie, jest prowadzenie działań wspierających środowisko naturalne i budujących świadomość społeczeństwa w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami. W tym celu powołaliśmy Akademię Ekologiczną Amest Otwock. Na składowisku od lat funkcjonuje też zielony park, na którym znajduje się ścieżka edukacyjna i staw będący ostoją dla ptaków. Posiadamy również pasiekę, wspierając tym samym populację niezbędnych w procesie zapylania roślin pszczół - wskazuje Felice Scoccimarro, prezes Amest Otwock.

Niestety nie wszystkie składowiska w Polsce zarządzane są w oparciu o najwyższe standardy. Z opublikowanego przez GUS raportu „Ochrona środowiska 2020" wynika, że na terenie naszego kraju w latach 2012-2019 doszło do aż 1040 pożarów miejsc gromadzenia odpadów Niechlubny rekord padł w 2018 r., kiedy płonęły łącznie 243 składowiska i dzikie wysypiska. 

Nadesłał: p.artymowski@cecpolska.pl