2025-03-11
Odpowiedni dostęp naczyniowy to kluczowy element skutecznej hemodializy, który bezpośrednio wpływa na jakość i bezpieczeństwo leczenia pacjentów z przewlekłą chorobą nerek. Najbardziej rekomendowaną metodą jest przetoka tętniczo-żylna.

Grupa Ekspertów  wystąpiła z apelem do Ministerstwa Zdrowia o podjęcie pilnych działań na rzecz zwiększenia dostępności do nowe metody endoAVF w ramach programu pilotażowego dla pacjentów dializowanych

W dniu 14 marca obchodzimy Światowy Dzień Nerek, który przypomina o znaczeniu profilaktyki chorób nerek i dostępu do nowoczesnych metod leczenia. Jednym z kluczowych elementów skutecznej terapii nerkozastępczej jest odpowiedni dostęp naczyniowy, często nazywany „linią życia” u pacjentów poddawanych hemodializie. Dostęp naczyniowy to niezbędny element hemodializy, umożliwiający skuteczne oczyszczanie krwi. Najlepszym rozwiązaniem jest przetoka tętniczo-żylna (AVF), powstająca z własnych naczyń pacjenta. Jeśli nie jest to możliwe, stosuje się protezy naczyniowe (AVG) lub cewniki permanentne, które zapewniają alternatywne rozwiązania, ale wymagają szczególnej pielęgnacji.  Metoda endoAVF jest obecnie najczęściej stosowana w USA. Od 2018 roku wykonano tam około 6000 zabiegów. Dla porównania, w Polsce z tej metody skorzystało ponad 30 pacjentów, co jest porównywalne z liczbą pacjentów w Czechach przy 10 mln populacji. Według danych NFZ w 2018 roku założono w Polsce 4926 cewników permanentnych, a jedynie 4% pacjentów miało możliwość dostępu do dializy otrzewnowej.[1]

Dostęp naczyniowy – linia życia pacjentów dializowanych

Odpowiedni dostęp naczyniowy to kluczowy element skutecznej hemodializy, który bezpośrednio wpływa na jakość i bezpieczeństwo leczenia pacjentów z przewlekłą chorobą nerek. Najbardziej rekomendowaną metodą jest przetoka tętniczo-żylna. To najbezpieczniejszy, długotrwały, permanentny dostęp naczyniowy. Warunkami wstępnymi do wykonania pierwotnej AVF na przedramieniu są: odpowiednie zaopatrzenie kończyny w krew, nieuszkodzone żyły powierzchniowe i niezakłócony przepływ żylny [29]. Zalety tego zespolenia to: bardzo dobry przepływ krwi i niski odsetek powikłań, takich jak zakażenie lub niedrożność [2](. Alternatywne rozwiązania, takie jak protezy naczyniowe (AVG) czy cewniki permanentne, stosowane są w przypadkach, gdy stan naczyń pacjenta uniemożliwia utworzenie przetoki. Jednak korzystanie z tych metod wiąże się z większym ryzykiem infekcji i krótszą żywotnością dostępu. Dlatego tak istotne jest wdrażanie nowoczesnych technologii oraz edukacja pacjentów w zakresie dbania o naczynia krwionośne jeszcze przed rozpoczęciem hemodializy.

„Dostęp naczyniowy to nie tylko techniczne rozwiązanie, ale przede wszystkim fundament skutecznej dializoterapii. Odpowiednia profilaktyka i wybór najlepszego rodzaju dostępu mogą znacząco wpłynąć na długość i jakość życia pacjentów.” – mówi prof. dr hab. n. med. Tomasz Hryszko, Kierownik II Kliniki Nefrologii z Oddziałem Leczenia Nadciśnienia i Pododdziałem Dializoterapii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Grupa Ekspertów wystąpiła z apelem do Ministerstwa Zdrowia

Innowacyjne metody tworzenia przetok tętniczo-żylnych nie są obecnie dostępne dla polskich pacjentów dializowanych jako świadczenie gwarantowane. Dotychczas stały dostęp do hemodializ wymagał tradycyjnych operacji chirurgicznych, co wiązało się z większym ryzykiem powikłań. Nowoczesne rozwiązania pozwalają na utworzenie przetoki przy użyciu cienkich, giętkich cewników wprowadzanych do żyły i tętnicy łokciowej, które są następnie Dzięki zastosowaniu energii fal radiowych powstaje szczelne połączenie między naczyniami, co zwiększa przepływ krwi i umożliwia skuteczną hemodializę. zbliżane do siebie.

„Wykorzystanie technologii endoAVF pozwala na zmniejszenie ryzyka powikłań, skrócenie czasu rekonwalescencji oraz poprawę komfortu życia pacjentów, zwłaszcza tych obciążonych wieloma schorzeniami, dla których każda kolejna operacja wiąże się z ryzykiem. Wdrożenie programu pilotażowego tej metody stanowiłoby ważny krok w poprawie jakości opieki nad pacjentami dializowanymi w Polsce.” – komentuje prof. dr hab. n med. Tadeusz Grochowiecki specjalista chirurgii ogólnej, chirurgii naczyniowej, transplantologii klinicznej, angiologii.

„Apelujemy o pilne podjęcie działań mających na celu włączenie procedury endoAVF do katalogu świadczeń gwarantowanych, aby pacjenci dializowani mieli dostęp do nowoczesnych, mniej inwazyjnych metod leczenia. Niezbędne jest również poszerzenie dostępu do tej procedury w ramach programu pilotażowego, co pozwoli na jej ocenę oraz wdrożenie na szerszą skalę.” – podsumowuje prof. dr hab. n med. Tadeusz Grochowiecki specjalista chirurgii ogólnej, chirurgii naczyniowej, transplantologii klinicznej, angiologii.

Potrzeba nowych rozwiązań dla pacjentów dializowanych

Dzięki wsparciu systemów opieki zdrowotnej, technika ta jest tam stosowana jako alternatywa dla tradycyjnych operacji chirurgicznych, umożliwiając mniej inwazyjne tworzenie przetoki tętniczo-żylnej. Refundacja tej procedury pozwala pacjentom na skorzystanie                                                      z bezpieczniejszego i bardziej komfortowego rozwiązania, zmniejszając ryzyko powikłań oraz skracając czas rekonwalescencji. Wprowadzenie podobnych rozwiązań w Polsce mogłoby znacząco poprawić jakość życia pacjentów dializowanych i zwiększyć efektywność terapii nerkozastępczej.

Nadesłał: anna.kuropatnicka-jurek@prcn.pl