2012-04-02
Procesje ulicami miasta, przypominające o poszczególnych wydarzeniach Męki Pańskiej, postacie biblijne, śpiewy … Portugalczycy, zwłaszcza w Bradze, wydają się być równie - a może nawet bardziej - religijni niż Polacy. Aby się o tym przekonać, warto odwiedzić Bragę podczas Wielkiego Tygodnia,

Położone na północy Portugalii miasto Braga często nazywane jest „portugalskim Rzymem”. Przez pięć wieków stanowiło siedzibę biskupa, który sprawował pieczę nad całym Półwyspem Iberyjskim. Warto zobaczyć jego pałac - Paço Episcopal Bracarense (zwany też Antigo Paço Episcopal), na tyłach którego znajduje się uroczy ogród - Jardim de Santa Bárbara. Braga słynie z wielu pięknych kościołów, najstarszej w Portugalii katedry (Sé) oraz kilku ważnych sanktuariów położonych w okolicy. Najważniejsze z nich to kościół Bom Jesus do Monte (Dobrego Jezusa ze Wzgórza), znany m.in. z długich, mających ponad 1000 stopni schodów. Wędrówka nimi ma symbolizować podróż do nieba. Na podestach schodów umieszczono bowiem kapliczki oraz fontanny, nawiązujące do Drogi Krzyżowej, a także alegorie pięciu zmysłów i trzech cnót – Wiary, Nadziei i Miłości. Ze szczytu wzgórza rozpościera się wspaniały widok na okolicę. Ważnym miejscem jest także Santuário do Sameiro - drugi największy ośrodek kultu maryjnego w Portugalii (po Fátimie).

 

To właśnie Braga, z całej Portugalii, najbardziej uroczyście obchodzi poszczególne dni Wielkiego Tygodnia (Semana Santa), na który co roku ściągają tutaj tysiące ludzi z kraju i zagranicy. Ulice zdobione są motywami wielkanocnymi i świeżymi kwiatami, a w kościołach odbywają się koncerty symfoniczne i występy chórów.

Najbardziej widowiskowe uroczystości zaczynają się w Niedzielę Palmową rano. Przed kościołem seminaryjnym Igreja do Seminário (przy placu Largo de S. Paulo) odbywa się święcenie ramos - odpowiednika polskich palemek, którymi są tutaj gałązki drzew. Następnie wierni - w procesji symbolizującej wjazd Jezusa do Jerozolimy - przechodzą do katedry, gdzie odbywa się uroczysta msza. Tego samego dnia po południu ma miejsce „Procesja Kroków” (Procissão dos Passos). Nazwa  tego pochodu nawiązuje do słów św. Piotra: „Chrystus przecież również cierpiał za was i zostawił wam wzór, abyście szli za Nim Jego śladami” (1 P 2,21). Trasa procesji, w której niesiona jest prawie rzeczywistej wielkości figura Jezusa dźwigającego krzyż, biegnie ulicami miasta, zatrzymując się na poszczególnych „krokach” (passos), przypominających stacje Drogi Krzyżowej. W pochodzie można zobaczyć postacie żołnierzy, wrogów i przyjaciół Jezusa, Cyrenejczyka oraz pobożne niewiasty. Procesja kończy się przy kościele Santa Cruz, gdzie zainscenizowane jest spotkanie Jezusa z Matką Bolesną (Senhora das Dores).

Kolejny ważny punkt uroczystości to odbywający się w Wielką Środę pochód biblijny „Wy jesteście moim ludem”, zwany też Procesją Najświętszej Panienki na ośle (Procissão de Nossa Senhora da Burrinha). W pochodzie, przypominającym o przymierzu, jaki Bóg zawarł ze swoim ludem, uczestniczą zarówno postacie ze Starego, jak i Nowego Testamentu. Można więc zobaczyć Abrahama i późniejszych patriarchów, osoby symbolizujące okres niewoli w Egipcie, Mojżesza, który wyprowadził lud, oraz Józefa i Maryję z dzieciątkiem Jezus, którzy uciekali do Egiptu.

Następnego dnia, w Wielki Czwartek, oprócz znanych także w Polsce zwyczajów (m.in. święcenia olejów używanych do namaszczenia chorych, umycia nóg dwunastu wiernym oraz liturgii upamiętniającej Ostatnią Wieczerzę), o godzinie 22 w nocy odbywa się Procesja „Ecce Homo” (Procissăo do Senhor «Ecce Homo»). Upamiętnia ona niesprawiedliwy proces Jezusa. Na czele pochodu idą bosi i zakapturzeni farricocos (bracia zakonni), ubrani w czarne stroje pokutne przepasane sznurem. Jedni potrząsają kołatkami, a inni trzymają w rękach fogaréu, czyli lampę składającą się z wiszącej na długim drążku metalowej miseczki (w niej płoną szyszki). Ta druga grupa ma przypominać o strażnikach, którzy pojmali w nocy Jezusa. Obecne są także postacie biblijne związane z Ostatnią Wieczerzą oraz procesem. W pochodzie niesiony jest posąg Chrystusa ubiczowanego, którego Piłat pokazał ludziom mówiąc: „Oto człowiek”.

W Wielki Piątek o godzinie piętnastej (uznawanej za godzinę śmierci Jezusa) w katedrze rozpoczyna się liturgia Męki i Śmierci Pańskiej. Po niej odbywa się Procissăo Teofórica, czyli Procesja Niesienia Boga, która pochodzi z XV lub XVI wieku. Zwyczaj ten został przywieziony z Jerozolimy i do XVII w. można go było zobaczyć w wielu europejskich katedrach. Obecnie, Sé w Bradze jest jedynym miejscem na świecie, gdzie sprawowany jest ten obrzęd. Procissăo Teofórica to dość smutna i wywierająca mocne wrażenie ceremonia: Najświętszy Sakrament składany jest do trumny, którą przykrywa się czarnym materiałem a następnie zanosi na miejsce, gdzie można go adorować. W tym czasie wierni wyrażają swój żal zakrywając twarze, a dwóch chłopców i dwie kobiety śpiewa po łacinie: „Heu! Heu! Domine! Heu! Heu! Salvator noster!” (“Och! Och! Mój Pan! Och! Och! Nasz Zbawiciel!”).  

Tego samego dnia w nocy odbywa się Procesja Pogrzebu Pańskiego (Procissão do Enterro do Senhor) - najbardziej uroczysty ze wszystkich pochodów Wielkiego Tygodnia. Ulicami miasta niesiona jest nakryta całunem figura zmarłego Jezusa, a za nią - w ciszy - kroczą farricocos z fogaréu, postacie biblijne zakryte czarnymi welonami oraz członkowie wspólnot religijnych i bractw (m.in. Zakonu Kawalerów Maltańskich, Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie). Kilka osób dźwiga na plecach proporce, przewiązane czarnymi wstążkami, a ich drzewca smętnie suną po chodniku. Pochód zamyka arcybiskup Bragi, który niesie Najświętszy Sakrament.

 

Uroczystości Wielkiej Soboty, tak jak w Polsce, symbolizują zwycięstwo nad grzechem, złem i śmiercią, które dokonało się poprzez męczeństwo i zmartwychwstanie Jezusa. Dlatego na początku obrzędów tego dnia ciemność świątyni rozjaśniają tylko świece wiernych, a dopiero potem zapalane są światła katedry. Błogosławiony jest paschał oraz woda, które później będą używane do chrztu. Po mszy odbywa się procesja rezurekcyjna (Procissão da Ressurreição), w której Najświętszy Sakrament wyjmowany jest z trumny i umieszczany na ołtarzu. Wierni śpiewają wtedy „Regina Coeli, laetare”, na cześć Matki Boskiej, która z Matki Bolesnej stała się Matką Radości.

 

Głównym wydarzeniem niedzieli wielkanocnej jest uroczysta msza w katedrze. Tego dnia (a w niektórych dzielnicach miasta w poniedziałek wielkanocny), zgodnie z zakorzenioną na północy Portugalii tradycją, odbywają się wizyty paschalne (Visita Pascal). Grupa osób w odświętnych strojach (często z księdzem na czele), zwana tu compasso, z krzyżami ozdobionymi kwiatami, wyrusza z kościoła parafialnego i idzie do domów wiernych, aby głosić zmartwychwstanie Chrystusa. Wędrówka odbywa się przy radosnym dźwięku dzwonków, po ulicach pokrytych płatkami kwiatów, rzucanych przez mieszkańców Bragi z balkonów. Compasso błogosławią mieszkania odwiedzanych ludzi, a ci całują przyniesiony krzyż. Wspólnie przeżywają radość ze zmartwychwstania.

 

Więcej informacji n.t. uroczystości znajduje się na stronie www.semanasantabraga.com.

Nadesłał: Turismo de Portugal http://www.visitportugal.com