2012-09-21
Tradycyjne materiały architektoniczne przeżywają dzisiaj drugą młodość. Ich zalety są doceniane przez tych architektów, którzy szukają równowagi pomiędzy estetyką, trwałością, higieną i bilansem energetycznym. Nie inaczej jest w przypadku stali emaliowanej.

Kiedy w 2012 roku Achim Menges i Steffen Reichert z Uniwersytetu w Stuttgarcie konstruowali w paryskim Centre Pompidou hygroscope - biomorficzną, samoregulującą się strukturę, która jest w stanie reagować na zmiany temperatury i wilgotności otoczenia, nie zastanawiali się nad tym czy wykonać ją z akrylu, PVC lub innego, syntetycznego materiału. Ich wybór padł na drewno. Bo tylko ono, dzięki swoim właściwościom, zapewnia samowystarczalność energetyczną oraz jest w pełni przetwarzalne.  To prawdziwy materiał budowlany przyszłości pozwalający na morfologiczne podejście do dizajnu.

Eksperymentalny projekt Mengesa i Reicherta może być traktowany jako znak czasu. Odmieniane dzisiaj przez wszystkie przypadki zaklęcia o projektowaniu odpowiedzialnym środowiskowo   oznaczają ponowne zjednoczenie dizajnu i materiałoznawstwa. Jeszcze większej wagi niż dotychczas nabiera w tym kontekście pytanie o to „z czego budować”. Najczęstszą odpowiedzią jest powrót do materiałów, które są trwałe, łatwe w utrzymaniu i dysponują dobrym bilansem energetycznym. Często najlepszym wyborem okazują się więc materiały znane, ale stosowane w twórczy, innowacyjny sposób.

Drewno, kamień, szkło, ziemia, cegła – przeżywają dzisiaj drugą młodość.  Nie inaczej jest w przypadku stali emaliowanej. Jej własności doskonale pasują do koncepcji odpowiedzialnej architektury, w której ważnym czynnikiem wyboru rozwiązań materiałowych jest trwałość, łatwość czyszczenia i bilans energetyczny. Dlatego stal emaliowana jest dzisiaj chętnie wykorzystywana jako element fasadowy, okładzina ścienna lub materiał do tworzenia produktów łazienkowych. 

Czym jest emalia ?

Emalierstwo jest starą techniką ozdabiania i zabezpieczania metalu. Polega na pokryciu go cienką warstwą twardego szkliwa odpornego na uderzenia, o niskiej przyczepności powierzchniowej. Do emaliowania nadają się wszystkie metale, które nie topią się w temperaturze 750 stopni Celsjusza, ale najlepsze właściwości ma stal.

Ta technologia liczy sobie już kilka tysięcy lat i początkowo była traktowana jako zdobnictwo, emalierski fach był częścią jubilerstwa. Szczyt swej jubilerskiej kariery emalia przeżywała około połowy XV wieku wraz z pojawieniem się emalii zwanej limuzyjską (nazwa pochodzi od warsztatów w Limoges – gdzie była wytwarzana). Wtedy stała się samoistną techniką malarską, którą zresztą do dzisiaj stosuje się do produkcji takich dóbr luksusowych, jak ręcznie wytwarzane zegarki czy biżuteria. W XVIII wieku rozpoczęto produkcję naczyń kuchennych, w których emalię  wykorzystano jako ochronę powierzchniową stalowych naczyń poddanych działaniu wysokiej temperatury.

Od początku XX wieku stal emaliowana stosowana jest także w architekturze. Dzięki możliwościom, jakie daje w zakresie zabezpieczenia metalu przed oddziaływaniem czynników zewnętrznych takich jak wilgoć, zanieczyszczenia lub też aktywne związki chemiczne, doskonale sprawdza się jako materiał fasadowy i okładzinowy. Jest też wykorzystywana do produkcji  elementów wyposażenia łazienki.

Kolor na fasadzie

Do najbardziej znanych, współczesnych obiektów zrealizowanych z wykorzystaniem stali emaliowanej należy budynek Galeries Lafayette  w Dubaju zaprojektowany przez singapurską pracownię DP Architects. Realizacja jest częścią kompleksu Dubai Mall będącego elementem 180 hektarowego projektu Burj Khalifa – obejmującego między innymi najwyższy budynek świata (829 m). Dubajska galeria handlowa jest pierwszym na świecie, franczyzowym oddziałem francuskiego domu handlowego Galeries Lafayette, działającego od 1893 roku i znanego w architekturze ze swojego przeszklonego atrium oraz secesyjnych klatek schodowych.

Dubajska realizacja próbuje nawiązać architektonicznie do świetności francuskiego pierwowzoru. Znakiem rozpoznawczym projektu jest czerwona, wykonana ze stali emaliowanej, okładzina fasady w strefie wejściowej oraz w kawiarni. Wykorzystanie okładziny ze stali emaliowanej o powierzchni ponad 2 tys. metrów kwadratowych ma podkreślać prestiż oraz przepych obiektu.

Innym, ciekawym przypadkiem zastosowania okładzin ze stali emaliowanej na fasadzie budynków jest wielokrotnie nagradzany budynek wielorodzinny Adelaide Wharf w Londynie z 2007 roku, zaprojektowany przez architektów Allforda Halla i Monaghana Morrisa. Drewno zastosowane na fasadzie nawiązuje do historii dzielnicy portowej, w której powstała inwestycja. Znajdowały się tam ogromne magazyny drewnianych palet stosowanych w transporcie. Okładzina drewniana doskonale współgra z pasami blachy cynkowo – tytanowej, a ożywcze, barwne akcenty w kolorze żółtym i czerwonym zostały wykonane ze stali emaliowanej. Dodają obiektowi dynamiki oraz przełamują fasadę kolorystycznie.

Obie realizacje wykorzystują nie tylko trwałość oraz łatwość utrzymania w czystości okładzin wykonanych ze stali emaliowanej, ale także możliwości dizajnerskie materiału, który może być barwiony na dowolny kolor. W ten sposób płyty fasadowe wykonane ze stali emaliowanej służą jako ważne narzędzie architektonicznego kształtowania bryły.

Trwałość i odporność

Bardzo częste jest też stosowanie pasów okładziny ze stali emaliowanej w obiektach narażonych na intensywną eksploatację, duży ruch pieszych oraz uszkodzenia mechaniczne. Typowym przykładem są tutaj stacje metra, dworce, lotniska, szkoły oraz tunele.

Obiektem, na którym zastosowano ponad 10 tysięcy metrów kwadratowych takiej okładziny jest oddany do użytku w 2009 roku dworzec kolejowy w Palma de Mallorca. Wzdłuż peronów ciągnie się długi pas barwionej stali emaliowanej z elementami marynistycznymi. Pełni zarówno funkcję ochronną, jak i dekoracyjną.

Z kolei na stacji metra Südtiroler Platz w Wiedniu wykorzystano ponad 3 tysiące metrów kwadratowych  okładziny zabarwionej na biało. Chroni ona powierzchnię ściany przed zabrudzeniami oraz dodaje wnętrzu walorów architektonicznych.

Niezwykła odporność na zanieczyszczenia i trwałość sprawia też, że okładziny ze stali emaliowanej wykorzystywane są do budowy tuneli samochodowych. W tunelu NamWan w Hong Kongu wykorzystano aż 23 tysiące metrów kwadratowych okładzin, które nie ulegają korozji, są odporne na chemikalia i  toksyczne środowisko spalin samochodowych. Sprawiają, że tunele znacznie rzadziej wymagają remontu i nawet po długich latach eksploatacji wyglądają jak nowe.

Styl i higiena w łazience

Od ponad 90 lat stal emaliowana stosowana jest także do wytwarzania produktów wyposażenia łazienki. Wykonywane są z niej wanny, brodziki prysznicowe, a nawet umywalki. Przełomem  w rozwoju technik emalierskich wykorzystywanych w technice łazienkowej był 1954 rok, kiedy to niemiecka firma Kaldewei opracowała wyjątkową technologię produkcji „wanien bez szwów” - wytłaczanych z jednego kawałka grubej płyty stalowej. Dzięki temu wanny wykonane ze stali emaliowanej o grubości 3,5 mm szybko zyskały popularność, a firma Kaldewei zdobyła rangę jednego z najlepszych producentów wanien  w Europie.

Produkty łazienkowe wykonane z grubej stali emaliowanej przetrwały z powodzeniem zmienne mody na rynku, a dzisiaj można nawet mówić o ich renesansie. Wanny stalowe z powodzeniem rywalizują z produktami wykonanymi z akrylu. W przypadku brodzików prysznicowych tworzone są z kolei alternatywne, stalowe rozwiązania dla powierzchni wykonanych z płytek ceramicznych.

Produkty łazienkowe wykonane ze stali emaliowanej są szczególnie chętnie wybierane w najbardziej prestiżowych realizacjach hotelowych. Tam ich wyrafinowane wzornictwo oraz walory użytkowe szczególnie dobitnie dają znać o sobie.

Do najbardziej spektakularnych, hotelowych realizacji należy pięciogwiazdkowy hotel Hyatt Regency w portowej części Dusseldorfu. W dwóch, 16 piętrowych wieżach, umieszczono 290 pokoi i 13 apartamentów. Ich wnętrza zaprojektowało holenderskie biuro FG Stlij. Nowoczesne wzornictwo oraz walory  użytkowe materiału były powodem wyboru wanien marki Kaldewei wykonanych ze stali emaliowanej o grubości 3,5 mm.

W najbardziej luksusowym hotelu Chin - Peninsula Shanghai - architekci David Beer i Pierre-Yves Rochon zdecydowali się na stal emaliowaną ze względu na dizajn, który pasuje do nastroju obiektu. Architektura jest tutaj pełnym szacunku dla kontekstu wpisaniem się w otaczającą zabudowę i nawiązuje przede wszystkim do czasów „złotego wieku" Szanghaju oraz stylu Art Deco lat dwudziestych i trzydziestych ubiegłego stulecia. W 180 pokojach i 55 apartamentach panuje atmosfera pełna przepychu i nostalgii. Idealnym uzupełnieniem wyposażenia hotelu okazały się wanny wykonane z grubej stali emaliowanej.

Z kolei projekt hotelu Barceló Hamburg powstał w niemieckiej pracowni GFB Gesellschaft für Architektur Generalplanung und Design GmbH. Sama bryła jest raczej stonowana i geometryczna, przemawia spokojną elegancją. Do aranżacji apartamentowych łazienek użyto produktów wykonanych ze stali emaliowanej Kaldewei o grubości 3,5 mm. Podkreśla to ich luksusowy charakter.

 W realizacjach łazienkowych coraz większej wagi nabierają dzisiaj higieniczne walory stali emaliowanej, szczególnie w zestawieniu z problemami, które stwarzają powierzchnie prysznicowe wykonane z płytek ceramicznych. Przeprowadzone w 2010 roku badanie dotyczące wpływu materiału, z którego wykonana jest powierzchnia natrysku na higienę panującą w łazience wykazało, że w przypadku pryszniców wykonanych z płytek ceramicznych koncentracja zarazków na ich powierzchni  jest pięć razy większa, niż na powierzchni natrysku ze stali emaliowanej. Według TÜV Rheinland krytycznym miejscem wypłytkowanej podłogi prysznica są przy tym fugi. Okazują się szczególnie narażone na zainfekowanie bakteriami i grzybem.

Te problemy coraz częściej zauważają także użytkownicy, a szczególnie hotelarze. Interesujący jest przykład remontu hotelu „Motel One” w Stuttgarcie. Kierownictwo miało już dość kłopotów z utrzymaniem wypłytkowanych powierzchni prysznica z odpływem liniowym i podjęło decyzję o wymianie wszystkich natrysków na powierzchnie prysznicowe wykonane ze stali emaliowanej Kaldewei o grubości 3,5 mm.

Stal emaliowana zyskuje więc dzisiaj na znaczeniu. Walory estetyczne, trwałość, dobry bilans energetyczny, łatwość utrzymania w czystości, stabilność oraz niepalność tego materiału sprawiają, że jest coraz chętniej wybierany przez współczesnych architektów.

Firma KALDEWEI to europejski lider produkcji wanien kąpielowych i brodzików prysznicowych ze stali emaliowanej. Przedsiębiorstwo istnieje od 1918 roku. W ofercie posiada niemal 300 modeli produktów wytwarzanych ze stali emaliowanej KALDEWEI o grubości 3,5 mm. Produkty firmy KALDEWEI mogą być stosowane zarówno w domach prywatnych, jak i w hotelach. Firma KALDEWEI udziela 30 letniej gwarancji na wszystkie swoje produkty wykonane ze stali emaliowanej o grubości 3,5 mm.

Marta Artman
KLAXON Communications
marta.artman@klaxon.pl

Nadesłał: klaxon