2012-11-21
Gdy dokonujemy zakupów rzadko rozmyślamy nad tym, jak wyglądał proces produkcji, czy dystrybucji. Zwracamy uwagę na cenę, jakość i markę, zapominając o tym, że każdy przedmiot ma swoją historię. Za każdym wyrobem stoją ludzie i natura.

Przy zakupie nie myślimy o tym, czy firma, która sprzedaje nam produkt zadbała o prawa człowieka, ład korporacyjny, bezpośrednie oraz pośrednie oddziaływanie na środowisko naturalne, czy kwestie konsumenckie.

Rola dostaw

Każde przedsiębiorstwo, posiada zorganizowany łańcuch dostaw, który obejmuje kontrahentów, zapewniających towary oraz usługi swoim klientom. Dla korporacji z branży spożywczej kluczowymi dostawcami mogą być producenci podstawowych składników spożywczych. Dla przedsiębiorstwa specjalizującego się w usługach doradczych bądź finansowych ważnym przedmiotem dostaw będą bazy danych. Dla każdego typu firmy istotni mogą być dostawcy sprzętu biurowego, technicznego, wykonawcy usług marketingowych lub kontrahenci zajmujący się np., branżą logistyczną. Szeroko rozumiany łańcuch dostaw obejmuje, cały cykl życia produktu: sprzedaż, usługi posprzedażowe, utylizację, czyli szereg kluczowych procesów biznesowych, stanowiących trzon przedsiębiorstwa. Istnieje jednak mnóstwo zjawisk uniwersalnych, które dotyczą tej sfery, a które są ważne z punktu widzenia społecznej odpowiedzialności biznesu. Organizacja Business In the Community (BIT) opublikowała w 2009 roku, przewodnik dla spółek handlowych, w którym łączy cele ekonomiczne z dobrem społeczeństwa i środowiska naturalnego.
Wyznacznikami ekonomicznych relacji firm z ich dostawcami są przede wszystkim uczciwe warunki kontraktów, terminowe płacenie, nie wykorzystywanie przewagi ekonomicznej w celu negocjowania nieadekwatnych cen i warunków umów oraz zapobieganie korupcji. Kwestią szczególnie istotną jest płatność faktur, gdzie należy wziąć pod uwagę- odpowiedni odstęp czasu, który pozwoli dostawcy właściwie prosperować. Ekonomiczne zyski opierają się na trzech rodzajach działań: podejściu relacyjnym, strategicznym oraz operacyjnym. Działania płynące z podejścia relacyjnego budują kontakty oparte na zaufaniu. W ten sposób tworzą zależność prowadzącą do stworzenia przewagi konkurencyjnej i ograniczenia kosztów transakcyjnych. Podejście strategiczne, to już nie tylko programy lojalnościowe, rabatowe, obniżanie cen, gratisy, czy prezenty. Coraz większe znaczenie ma tutaj budowanie przesłania marki. Zadaniem ostatniego podejścia, tj., operacyjnego jest prowadzenie do optymalizacji procesu dostaw.
Kwestie związane z dobrem społeczeństwa odnoszą się do przestrzegania praw człowieka, a co za tym idzie prawa pracy, ustalania godzin pracy i bezpieczeństwa w miejscu pracy. Branym pod uwagę aspektem, jest sposób, w jaki dane przedsiębiorstwo oddziałuje na społeczność lokalną. Jeśli firma szkodzi przyrodzie, podejmowane są specjalne kroki w celu zminimalizowania negatywnego odziaływania. Im bardziej skomplikowany łańcuch dostaw, tym bardziej rozmyta jest odpowiedzialność na poziomie życia człowieka i społeczności lokalnej.
Właściwe wykorzystanie pośrodowiskowych rozwiązań pozwala obniżyć koszty działalności poprzez zmniejszenia zużycia zasobów. Podjęcie wysiłku na rzecz minimalizowania wpływów środowiskowych, to także budowanie reputacji i zaufania oraz wzmocnienie pozycji rynkowej. Dobre relacje z dostawcami, to łatwiejsze wdrażanie inicjatyw na rzecz ochrony środowiska naturalnego. Nieumiejętność gospodarowania tym, co czerpiemy ze świata przyrody może doprowadzić do sytuacji, w której dostawcy nie będą w stanie zaopatrywać nas w niezbędne materiały, a w konsekwencji przegrają walkę o klienta.

Łańcuch dostaw w przykładach

Klasycznym pionierem łańcucha dostaw jest sieć Marks & Spencer. Nie posiada ona swoich własnych fabryk, lecz ogromny zespół ludzi, którzy spotykają się z producentami i dostawcami. Wypracowują oni wspólne metody w zakresie skracania ogniw w ich łańcuchach zaopatrzenia od poszczególnych poddostawców. Jedną z głównych przyczyn integracji łańcucha dostaw jest świadomość tego, że sprawny system logistyki jest kluczowym warunkiem właściwego reagowania na zmieniającą się sytuację na rynku. Wspierają one wartość produktu poprzez umieszczanie go coraz bliżej ostatecznego odbiorcy.

Do liderów firm dbających o łańcuch dostaw należy także H&M. Jego łańcuch składa się z 800 dostawców pierwszego rzędu oraz podwykonawców. Produkcja odbywa się w 2700 zakładach, zlokalizowanych w Azji i Europie, z których żaden nie jest własnościową przedsiębiorstwa. H&M buduje swój sukces rynkowy w oparciu o współpracę z dostawcami z państw o taniej sile roboczej. Firma promuje prawa pracownicze wśród swoich dostawców i wywiera na nie pozytywny wpływ poprzez Kodeks Postępowania H&M, który zobowiązuje dostawców do wypłacania płacy co najmniej na poziomie wynagrodzenia minimalnie obowiązującego w danym kraju. W przypadku dwukrotnego pogwałcenia tej samej zasady, stosunki z dostawcą ulegają natychmiastowemu rozwiązaniu. Ponadto firma wprowadziła niezależny monitoring oraz opiera swoje relacje na długotrwałej pracy i partnerstwie z dostawcami. Przykładem są tutaj wszelkiego rodzaju szkolenia, targi i treningi skierowane do kadry zarządzającej. Mają one na celu zwiększenie świadomości z działań CSR, a także przekazanie know- how, czyli niezbędnego dostosowania się do standardów wyznaczonych przez H&M.

BT Group to jeden z głównych światowych dostawców rozwiązań komunikacyjnych. W ramach zarządzania łańcuchem dostaw skupia się na kwestiach konsumenckich, opartych na różnorodności dostawców oraz sprawiedliwym ich traktowaniu. Pracownicy ściśle współpracują z działem ds. różnorodności, czego efektem jest przygotowywanie specjalnych ankiet, które mają pomóc w ocenie i zrozumieniu łańcucha dostaw firmy. W 2009r. ankietę wypełniło 229 z 1160 zakontraktowanych dostawców. 10 % ankietowanych zidentyfikowało się jako tzw. MBE- Minority Business Enterprrise. W 2010 r. firma stworzyła grupę roboczą, która odpowiedzialna była za zwiększenie różnorodności dostawców, z którymi będzie współpracować przy obsłudze zbliżających się Igrzysk Olimpijskich w Londynie. Ponadto BT Group w 2008 r. uruchomiła elektryczny system wystawiania faktur, co przyczyniło się do redukcji kosztów, przyspieszenia wystawiania i ich zapłaty. Opracowała w tym celu dokumenty- ,,Better Payment Practices", ułatwiające dostawcom przygotowanie faktur. Przedsiębiorstwo co roku prowadzi ocenę swoich dostawców.

Przykładem zarządzania zrównoważonym łańcuchem dostaw jest Fair Trade, które postuluje alternatywny model handlu. Kładzie nacisk na trwałe, bezpośrednie relacje między lojalnymi wytwórcami z ubogich państw Południa, a konsumentami żyjącymi w bogatych państwach Północy. Idea Fair Trade funkcjonuje dzięki organizacjom importerskim w państwach wysoko rozwiniętych oraz federacjom zrzeszającym drobnych rolników i rzemieślników w Afryce, Ameryce Południowej, a także w Azji. Produkty wprowadzane są na rynek przez opracowanie niezależnych, wiarygodnych, weryfikowalnych systemów standaryzacji zarówno w odniesieniu do konkretnych produktów, jak i organizacji sprawiedliwego handlu.

Po co łańcuch dostaw?

Koncepcja odpowiedzialnego biznesu w łańcuchu dostaw dotyczy szeroko rozumianego dążenia do zrównoważonego wzrostu wartości. Dzięki niemu przedsiębiorstwo jest w stanie zwiększyć efektywność procesów prowadzonych z dostawcami poprzez wszelkie działania służące dbaniu o środowisko naturalne. Niesie ze sobą również innowacje produktowe, dostęp do nowych rynków oraz umiejętność zarządzania ryzykiem. Odpowiedzialność za łańcuch dostaw spoczywa nie tylko na samych firmach, ale i na ich końcowych odbiorcach. Zachęcanie konsumentów do prowadzenia zrównoważonych i odpowiedzialnych zasad funkcjonowania, zdecydowanie sprzyja rozwojowi i efektywności przedsiębiorstw dla których istotne jest prowadzenie dobrych praktyk.
W świetle opisanych przemian i odpowiedzi na potrzeby wyposażenia przedsiębiorstw w odpowiednie zarządzania w sferze CSR oraz łańcuchów dostaw, w 2008 roku CSR Europe we współpracy ze swoimi firmami członkowskimi (Volkswagen, HP, Titan, L`Oreal) oraz w partnerstwie z Business Social Compliance Intiative (BSCI) i Hellenic Network for CSR (HNCSR) uruchomiło specjalny portal, wspierający firmy we wdrażaniu odpowiedzialnego zarządzania dostawcami: www.csr-supplychain.org. W 2010 roku CSR Europe wprowadziło swoją nową strategię o nazwie ,,Enterprise 2020", której celem jest pobudzenie dialogu społecznego i projektów angażujących różne środowiska, w celu powstania zbiorowej wizji zrównoważonego biznesu przyszłości. Organizacje, które już wcześniej współpracowały przy projekcie z 2008 roku, ponownie przyłączyły się do CSR Europe, aby przetłumaczyć istniejący portal na kolejne języki oraz poszerzyć jego zawartość o nowe materiały. Wynikiem tego przedsięwzięcia jest powstały, także przy współpracy z Global Compact portal: http://supply-chain.unglobalcompact.org/.

Paulina Ziemińska
Ambasador CSR
Liga Odpoweidzialnego Biznesu

Nadesłał: Paulina Ziemińska http://www.lob.org.pl