19 lutego br. po raz czwarty obchodzimy święto państwowe - Dzień Nauki Polskiej. Data obchodów nie jest przypadkowa - to dzień urodzin Mikołaja Kopernika. Wybrano ją w uznaniu dla jego wybitnych zasług na polu astronomii. Święto stanowić ma inspirację do pójścia w ślady wybitnych polskich badaczy i wzmocnienia zainteresowania nauką. "Teoria heliocentryczna, lampa naftowa czy odkrycie radu i polonu to tylko kilka przykładów licznych osiągnięć Polek i Polaków będących najlepszą wizytówką naszego kraju" - napisano w uzasadnieniu ustawy, która w 2020 roku ustanowiła Dzień Nauki Polskiej.

Trwa obecnie debata dotycząca potrzeby weryfikacji podstaw programowych w oparciu na profilach przyszłego absolwenta edukacji szkolnej określonych przez Instytut Badań Edukacyjnych we współpracy zarówno ze środowiskiem społecznym, jak i eksperckim. W kontekście tych planów i Dnia Nauki Polskiej warto przytoczyć wyniki „Badania barier i motywacji młodzieży do nauki przedmiotów ścisłych", które w czerwcu 2023 roku wśród uczniów liceów i techników zleciła Fundacja Adamed.

Co się okazało? Trudności z nauką przedmiotów ścisłych zadeklarowała aż połowa uczniów, a aż 4 na 10 uczestników badania nie otrzymało w związku z tym pomocy pozalekcyjnej. Nie odnotowano w tych kwestiach różnic istotnych statystycznie względem płci. Według blisko 50 proc. uczniów najtrudniejszym przedmiotem w szkole jest matematyka, a tylko nieco mniej trudne są chemia (44 proc.) i fizyka (43 proc.). Za najbardziej wymagające uważane są więc przedmioty z obszaru STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics).

Realizacja badania pozwoliła także ustalić podstawowe przyczyny trudności z nauką przedmiotów ścisłych wśród uczniów. Blisko połowa respondentów (47 proc.) wskazuje nieodpowiednie tłumaczenie materiału przez nauczycieli, na drugim miejscu znalazło się preferowanie skupienia na przedmiotach, które bardziej ich interesują (41 proc.).

Choć według największej liczby uczniów to kierunki związane z naukami społecznymi najbardziej umożliwiają zdobycie atrakcyjnej pracy w przyszłości (43 proc.), to już w drugiej kolejności wskazano na kierunki związane z naukami ścisłymi (36 proc.). Kierunki związane z naukami społecznymi statystycznie częściej wskazywały dziewczęta niż chłopcy. Co ciekawe, blisko 6 na 10 uczniów uważa, że nauka przedmiotów ścisłych pozwoli im w przyszłości znaleźć lepszą pracę.

Pomimo wysokiej świadomości młodych ludzi na temat możliwości jakie niesie ze sobą nauka przedmiotów ścisłych, ponad połowa badanych jest zdania, że przyswojenie wiedzy w tych dziedzinach jest trudniejsza niż nauka przedmiotów humanistycznych.

Warto podkreślić, że dla blisko 3/4 uczniów, którzy nie rozważają swojej przyszłości związanej z naukami ścisłymi, główną zachętą do zmiany planów byłaby atrakcyjna forma prowadzenia zajęć. Istotnym bodźcem byłoby także uczestnictwo w dodatkowych zajęciach szkolnych (27 proc.). Badanie Fundacji Adamed, wskazuje bez wątpienia na potrzebę pogłębionych analiz w obszarze motywacji do nauki przedmiotów ścisłych. Wynika z niego także m. in., że dzieci i młodzież wykazywałaby się większym zainteresowaniem naukami ścisłymi, gdyby poza teorią, miały nieograniczony dostęp do infrastruktury laboratoryjnej i mogły w praktyce wykonywać ciekawe doświadczenia, śledzić zjawiska oraz widzieć ich efekt.

---

Badanie na zlecenie Fundacji Adamed zrealizowała Agencja Badań Rynku i Opinii SW RESEARCH metodą wywiadów on-line (CAWI) na panelu internetowym SW Panel. W ramach badania przeprowadzono 336 ankiet z respondentami panelu SW Panel.