ELA pozwala zarówno obserwować aktywność zawodową absolwentów po uzyskaniu dyplomu, jak i monitoruje ich pracę w czasie studiów, a nawet przed ich rozpoczęciem. Z danych ELA 7 wynika, że najczęściej na studiach pracują pielęgniarki i studenci inżynierii bezpieczeństwa. W przypadku stacjonarnych studiów II stopnia – w grupie kierunków związanych z pielęgniarstwem – niemal ¾ absolwentów miało doświadczenie pracy przed rozpoczęciem studiów i ponad ¾ okresu studiów łączyło z pracą.

Studenci często łączą naukę z pracą

Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy uruchomił na zlecenie Ministerstwa Edukacji i Nauki (MEiN) już siódmą edycję ogólnopolskiego systemu monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów szkół wyższych (ELA). Nowe dane dostarczają nam ciekawych informacji na temat rynku pracy w Polsce. Dzięki systemowi ELA rozwijanemu w OPI PIB mamy możliwość sprawdzić, ilu absolwentów łączyło pracę ze studiami, a także jaka ich liczba pracowała przed rozpoczęciem studiów.

– Opłaca się studiować! Cieszę się, że dane z najnowszej edycji systemu ELA potwierdzają to, co już od dawna mówimy. Studia to nie tylko szansa na rozwijanie własnych zainteresowań i pasji, ale także na kształtowanie kompetencji cenionych na rynku pracy – mówi Przemysław Czarnek, Minister Edukacji i Nauki.  

– Zachęcam wszystkich młodych ludzi, a szczególnie maturzystów, do zapoznania się z najnowszymi danymi z systemu ELA. To pomocna wskazówka w wyborze kierunku studiów. Dzięki danym z systemu ELA maturzyści dowiedzą się m.in., jak szybko znajdą pracę po ukończeniu określonego kierunku studiów oraz uzyskają informację, jaki procent absolwentów danej uczelni dostaje od razu umowę o pracę. To wiarygodne i rzetelne informacje – dodaje szef MEiN.

– Popularność sytemu ELA z roku na rok rośnie. Zauważyliśmy, że uczelnie bardzo często powołują się na nasze dane, chcąc zachęcić abiturientów do studiowania w danej placówce. Perspektywy wysokich zarobków po skończeniu danego kierunku to niewątpliwie czynnik, który wpływa na decyzje przyszłych studentów. Cieszę się, że możemy dzięki ELA ułatwić młodym ludziom wybór kierunku studiów. Pamiętajmy jednak, że pieniądze to nie wszystko. Warto kierować się przede wszystkim własnymi zainteresowaniami – mówi dr inż. Jarosław Protasiewicz, dyrektor Ośrodka Przetwarzania Informacji – Państwowego Instytutu Badawczego (OPI PIB). – Od jesieni zeszłego roku mamy w ELA dane dotyczące osób ze stopniem doktora. To nowa grupa, której losy akademickie nie były wcześniej analizowane przez nasz system. Dzięki tej funkcji możemy dokładniej badać ścieżki rozwoju akademickiego w Polsce – dodaje dyrektor OPI PIB.

W ostatnich latach maleje liczba absolwentów i osób rozpoczynających studia – kolejne roczniki są coraz mniej liczne. Coraz więcej osób rozpocznynających studia ma już za sobą doświadczenie pracy. Coraz więcej studentów również łączy naukę z pracą, zdobywając doświadczenie zawodowe w trakcie studiów. Dzięki ELA 7 możemy dokładniej przyjrzeć się temu zjawisku. Oczywiście, obserwujemy duże zróżnicowanie – zwłaszcza uwzględniając tryb studiów i ich stopień. W oczywisty sposób, absolwenci studiów stacjonarnych mają mniej doświadczenia niż absolwenci studiów niestacjonarnych. Podobnie, absolwenci studiów pierwszego stopnia mają mniej doświadczenia niż absolwenci studiów drugiego stopnia. Inaczej również kształtuje się sytuacja dla studentów studiów jednolitych magisterskich (w tym medycznych i prawniczych), które często wymagają intensywnej nauki, którą trudno pogodzić z pracą. W efekcie, na tych studiach łączenie nauki i aktywności zawodowej zdarza się relatywnie rzadziej, szczególnie na studiach stacjonarnych.

Pielęgniarki najczęściej łączą pracę ze studiami

 – Wśród absolwentów studiów stacjonarnych pierwszego stopnia najczęściej doświadczenie pracy przed studiami mieli absolwenci pielęgniarstwa oraz inżynierii bezpieczeństwa – zarówno dla studiów stacjonarnych, jak i niestacjonarnych – mówi dr hab. Mikołaj Jasiński, ekspert Ośrodka Przetwarzania Informacji – Państwowego Instytutu Badawczego. – Wśród absolwentek i absolwentów kierunków pielęgniarskich może to być związane z podejmowaniem studiów pomostowych przez pielęgniarki nieposiadające jeszcze wymaganych kwalifikacji, jak również dużym zapotrzebowaniem na pielęgniarki na rynku pracy – większość osób pracujących w tym zawodzie jest po 40. roku życia. W przypadku inżynierii bezpieczeństwa może to się wiązać z decyzjami edukacyjnymi osób zatrudnionych w służbach mundurowych (te studia są częściej niż inne związane ze strażą pożarną) – dodaje ekspert OPI PIB.

Tabela 1. Pięć kierunków z największym doświadczeniem pracy przed i na studiach – absolwenci stacjonarnych studiów I stopnia

W przypadku studiów niestacjonarnych ponownie pielęgniarstwo i inżynieria bezpieczeństwa to dwie grupy kierunków, gdzie najwięcej absolwentów pracowało przed uzyskaniem dyplomu. Warto również podkreślić, że pozostałe kierunki z aktywnymi zawodowo absolwentami są również w stosunkowo podobnych obszarach – elektrokardiologia czy inżynieria produkcji. Aktywność zawodowa przed rekrutacją i w trakcie studiów jest najniższa natomiast w grupie absolwentów kierunków jednolitych, co może być związane ze specyfiką tych studiów.

– W grupie absolwentów stacjonarnych studiów jednolitych wyróżniają się absolwenci teologii – niemal co czwarty miał doświadczenie pracy przed rekrutacją, a dwóch na pięciu pracowało na etacie w trakcie studiów. Znacznie rzadziej przed rekrutacją pracowali absolwenci kierunków artystycznych, a najrzadziej – kierunków lekarskich, którzy jednak po uzyskaniu dyplomu nadrabiają bardzo intensywną pracą, o czym wiemy także z poprzednich edycji monitorowania ekonomicznych losów absolwentów – mówi dr Marek Bożykowski, ekspert Ośrodka Przetwarzania Informacji – Państwowego Instytutu Badawczego.

Absolwenci versus COVID-19

W poprzedniej edycji ELA pokazywaliśmy bezpośrednie efekty pandemii COVID-19 wpływające na zatrudnienie absolwentów. Okazało się, że pierwsze miesiące po rozpoczęciu lockdownu były szczególnie trudne dla osób rozpoczynających swoją karierę zawodową po studiach. W aktualnej edycji ELA 7 możemy sprawdzić, czy w ciągu kolejnego roku – słabnących ograniczeń i kolejnych „tarcz”, udało się przełamać negatywne skutki pandemii.

– Dane z badania monitorowania losów absolwentów pokazują, że absolwenci z rocznika 2019, pomimo trudności w pierwszych miesiącach pandemii, obecnie mają niższe ryzyko bezrobocia niż absolwenci z poprzednich lat w tym samym czasie po uzyskaniu dyplomu. Jeszcze rok temu mówiliśmy o tym, że wyniki „cofnęły” rocznik pandemiczny o kilka lat, biorąc pod uwagę obserwowane wcześniej tendencje. Oznacza to, że potencjalne „straty” na rynku pracy zostały odrobione – mówi dr hab. Agnieszka Chłoń-Domińczak, prof. SGH, ekspertka Ośrodka Przetwarzania Informacji – Państwowego Instytutu Badawczego. – Absolwenci z 2020 r. weszli na rynek pracy osiągając rezultaty lepsze niż w analogicznych okresach dla wszystkich poprzednich roczników – oznacza to powrót do tendencji sprzed lockdownu (tj. dla absolwentów sprzed 2019), kiedy to kolejne roczniki absolwentów radziły sobie coraz lepiej na rynku pracy. Potwierdza to stosunkowo krótkotrwałe skutki pandemii COVID-19 dla wchodzenia absolwentów na rynek pracy – dodaje ekspertka OPI PIB.

Wynagrodzenia absolwentów wszystkich rodzajów studiów również wskazują na to, że obserwowane przed pandemią tendencje się utrzymują i relatywne zarobki absolwentów z 2019 i 2020 r. są co do zasady wyższe, niż absolwentów z wcześniejszych lat.

Ogólnopolski system monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów szkół wyższych (ELA)

System ELA został stworzony i jest prowadzony przez Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy (OPI PIB) na zlecenie Ministerstwa Edukacji i Nauki (MEiN). Dostarcza wiarygodnych informacji o sytuacji absolwentów polskich uczelni na rynku pracy. Bazuje on na danych, które już od dawna gromadzone są w rejestrach publicznych. ELA czerpie dane z innego systemu rozwijanego również w OPI PIB, czyli z POL-onu oraz wykorzystuje informacje z rejestru osób objętych ubezpieczeniem społecznym, który jest prowadzony przez ZUS. Najświeższe dane dotyczą osób, które ukończyły studia w 2020 r. i obejmują okres co najmniej 12 miesięcy aktywności zawodowej po uzyskaniu dyplomu (do grudnia 2021 r.) Daje to czas absolwentom na zdobycie często pierwszych doświadczeń zawodowych. Wszystkie dane przetwarzane przez system są zanonimizowane oraz wdrożone zostały odpowiednie mechanizmy, które gwarantują bezpieczeństwo. System jest bardzo nowoczesny i przyjazny dla użytkownika. Posiada narzędzia pozwalające m.in. na generowanie raportów, rankingów i infografik, zgodnie z potrzebami użytkownika. Dostępna jest także darmowa aplikacja na urządzenia mobilne.

System dostępny jest dla każdego pod adresem: www.ela.nauka.gov.pl.