Jak rozpocząć szkolenie?
Trochę dziwne pytanie, niby proste: wchodzisz, mówisz dzień dobry i zaczynasz mówić. Niestety trochę nie tak... Od początku wiele zależy: atmosfera na szkoleniu, twoja wiarygodność, nastawienie uczestników do szkolenia, ton zajęć. Warto dobrze się przygotować do tych kilku pierwszych minut.
Jak rozpocząć szkolenie? Może trochę dziwne pytanie, niby proste: wchodzisz, mówisz dzień dobry i zaczynasz mówić...
Niestety trochę nie tak... Od początku wiele zależy: atmosfera na szkoleniu, twoja wiarygodność, nastawienie uczestników do szkolenia, ton zajęć. Warto dobrze się przygotować do tych kilku pierwszych minut. Zanim rozpoczniesz, chwilę się wstrzymaj i pomyśl o uczestnikach. Wszystko ma początek jeszcze zanim wyjdziesz na salę. Zastanów się na czym skupiasz swoją uwagę. Niedoświadczeni prowadzący są skoncentrowani na sobie. Myślą:
– Czy mi wyjdzie?
– Czy mnie zaakceptują?
– Czy nie dam plamy?
– Czy będę znał wszystkie odpowiedzi?
– Czy ja się w ogóle do tego nadaję?
To uzasadnione obawy, szczególnie gdy dopiero rozpoczynasz prowadzić szkolenia. Problem jednak polega na tym, że nie tylko ty stoisz przed niewiadomą. Uczestnicy również mają swoją obawy i zadają sobie wiele pytań. Znacznie lepiej jest skoncentrować się na obawach i pytaniach uczyestników, niż na swoich. Zanim wejdziesz na środek zastanów się, jakiego typu pytania mogą zadawać sobie uczestnicy twojego szkolenia? Jakie mogą mieć obawy? Co ich może niepokoić? Co ich może stresować?
Być może myślą:
Czy to nie będzie dla mnie zbyt trudne? Czy będę w stanie przyswoić cały materiał?
Czy prowadzący powie mojemu szefowi jak sobie radzę? Czy będę przez niego oceniony?
Czy zostałem tu wysłany za karę, bo nie radzę sobie z jakimś tematem?
Czy znalazłem się tu przez pomyłkę? Przecież znam się na tym!
Czy to szkolenie będzie kolejną nudną nasiadówką, nie mającą wiele wspólnego z moją pracą?
Czy mój udział w tym szkolenie przełoży się w jakiś sposób na moją pozycję zawodową i moją pracę?
Czy prowadzący jest sympatyczny? Czy go polubię?
Jeżeli znasz uczestników łatwo Ci będzie zrobić listę pytań i obaw jakie mają na początku szkolenia. Jeżeli ich nie znasz poświęć trochę czasu na to, aby ich poznać – porozmawiaj z nimi, przynajmniej przed samym szkoleniem.
ROZPOCZNIJ SZKOLENIE NA CZAS
Zacznij punktualnie, nawet jeśli nie wszyscy dotarli na czas. Zaczynając punktualnie dajesz informację tym, którzy już przybyli na szkolenie, że ich szanujesz i że sam jesteś zorganizowany. Jeśli chcesz zaczekać na pozostałych, najpierw podziękuj za punktualność tym, którzy już są i zapytaj ich czy nie mają nic przeciwko, aby zaczekać. Najgorzej jeżeli rozpoczęcie szkolenia opóźnia się z powodu samego trenera. Nie ma chyba gorszego złodzieja wizerunku niż miotający się w ostatnich przygotowaniach prowadzący (np. nerwowo poszukujący gniazdka albo innego ważnego kabelka) – a wszystko to na oczach kompletnej i czekającej w napięciu grupy szkoleniowej.
POWIEDZ KILKA SŁÓW O SOBIE
Po przywitaniu powiedz kilka słów na swój temat – o swoim doświadczeniu, wykształceniu czy kompetencjach. Nie chodzi jednak o to, by opowiadać o sobie i swoim życiu. Niewątpliwie, jesteś ciekawą osobą i masz wiele doświadczeń. Jednak twoje doświadczenia, choćby były najszersze i najbarwniejsze nie mają znaczenia, jeżeli nie wiążą się w żaden z sposób ze szkoleniem i sytuacją, w jakiej znajdują się uczestnicy. Opowiadając o sobie, odpowiadasz na pytanie: Dlaczego akurat ja prowadzę to szkolenie? Czy jest jakiś logiczny powód dla którego znalazłem się w tym miejscu?
Wyobraź sobie taką sytuację. Szkolenie z zakresu pracy zespołowej w jednym z banków. Na sali kadra średniego szczebla. Osoba prowadząca szkolenia wita się z uczestnikami i przez pięć minut opowiada o swoich doświadczeniach pracy jako sprzedawca w salonie z telefonami...
Szerokie i cenne doświadczenia z branży bankowej, wątpliwe. Co sobie pomyślą uczestnicy? Większość z nic zadaje sobie pytanie:
– Hm… czy ktoś chce mi tutaj sprzedać nowy telefon?
Dobrym i prosty wytłumaczeniem przyczyny dla której znalazłem się na środku, jest to, że robiłem to szkolenie już wcześniej (np.: Mam wiele doświadczeń w prowadzeniu takich szkoleń).
Świetnie jeśli trener może opowiedzieć o swoim doświadczeniu z zakresu prowadzenia danego typu szkoleń, ale co zrobić jeśli to doświadczenie jeszcze nie jest zbyt duże? Co mam powiedzieć w trakcie prezentacji, gdy jest to jest moje pierwsze szkolenie w ogóle, albo pierwsze szkolenie z danego tematu?
Nie oszukuj, ale też nie chwal się, że pierwszy raz prowadzisz szkolenie. Są trenerzy, którzy tak robią – być może liczą, że uczestnicy powiedzą: jak na pierwszy raz to całkiem nieźle – jednak my tego nie polecamy. Zamiast tego zachęcamy, by w przedstawieniu podkreślać swoje mocne strony, które spowodowały, że to właśnie Ty prowadzisz to szkolenie – np. tematyka zajęć się ci dobrze znana zarówno od strony praktycznej i teoretycznej.
Przemyślane „kilka słów o sobie” podane na początku zajęć na pewno zwiększa wiarygodność prowadzącego w oczach uczestników. Oczywiście wszystkie informacje o sobie muszą być przekazane pewnym i spokojnym głosem, z równoczesnym nawiązaniem kontaktu wzrokowego z uczestnikami, bez zbędnej i nerwowej gestykulacji.
NAWIĄŻ DO SYTUACJI UCZESTNIKÓW
Doceń doświadczenie, wiedzę twoich uczestników, niech poczują się współautorami szkolenia, a nie tylko czystymi tablicami do zapisania. Wykorzystaj to, co wiesz na temat uczestników (ich aspiracji, obaw, problemów, szans itp.) i powiąż to z tematem szkolenia. Np. w trakcie rozmów przed szkleniem prowadzący może usłyszeć od uczestników, że temat jest im świetnie znany i zastanawiają się nad sensem tych zajęć.
Rozpoczynając zajęcia powiedz:
…jako doświadczeni kierownicy być może zastanawiacie się, czego jeszcze można się z tego zakresu nauczyć. Ale musicie się ze mną zgodzić, że jest to taki zestaw umiejętności, w którym nieustannie należy się doskonalić…
Czasem do tego by nawiązać relację nadają się nawet małe prowokacje ze strony uczestników. Np. przed wejściem na salę szkoleniową prowadzący usłyszał jak kilku uczestników odpowiednio głośno – tak, aby trener usłyszał – stwierdziło, że mają już dość tych nic nowego nie wnoszących do ich pracy szkoleń, że chyba ktoś przesadza z ich ilością, a robota czeka...
Rozpoczynając szkolenie, wykorzystaj to mówiąc:
Zdaję sobie sprawę że jesteście grupą doświadczonych specjalistów, macie za sobą kilka szkoleń z tego zakresu, i być może niektórzy z was (tu odważne ale przede wszystkim życzliwe spojrzenie w stronę niezadowolonej grupki) zastanawiają się jaki sens ma kolejne szkolenie z obsługi klienta, ale właśnie jako ludzie z olbrzymim doświadczeniem z zakresu współpracy z klientem wiecie zapewne jak ważne jest odświeżanie sobie co jakiś czas zasad obsługi, ponieważ nie ma nic gorszego niż rutyna w tej dziedzinie…
W ten sposób trener pokazuje, że się nie boi niezadowolenia ze strony uczestników, że jest otwarty na ich wątpliwości, że szanuje i ceni ich wiedzę i doświadczenie. Taka reakcja prowadzącego to sygnał dla uczestników, że będą traktowani po partnersku i że trener nie obawia się sytuacji konfliktowych (które są naturalną częścią każdego szkolenia).
UŁATW UCZESTNIKOM WZAJEMNE POZNANIE SIĘ
Warto zaproponować jakieś wprowadzające ćwiczenie, które przełamie pierwsze lody i rozluźni atmosferę. Takie ćwiczenie jest uzasadnione nawet wtedy, gdy uczestnicy dobrze się znają (zawsze jest jakaś nieformalna inf. której nie zna nawet dobry znajomy z pracy). Oto dwa przykłady takich ćwiczeń:
Herby
Uczestnicy dobierają się parami tak, aby parę tworzyły osoby, które się nie znają. W ciągu 10 minut (5 minut na jeden wywiad, potem zmiana) uczestnicy przeprowadzają ze sobą nawzajem wywiady, których celem jest uzyskanie od partnera informacji formalnych typu: imię i nazwisko, gdzie pracuje, itp. oraz informacji nieformalnych, np. hobby, gdzie spędził ostatnie wakacje, największe marzenie zawodowe, itp., po to, aby móc potem zaprezentować swojego rozmówcę grupie w interesujący sposób. Uczestnicy robią notatki na kartce „herb” (następna strona). Następnie uczestnicy proszeni są o przedstawienie swojego partnera na forum grupy.
Trzy informacje
Każda osoba zapisuje trzy informacje dotyczące jej samej, w tym jedna powinna być fałszywa, Każdy uczestnik po kolei odczytuje swoje informacje. Zadaniem grupy jest odgadnąć, która jest fałszywa
USTAL ZASADY PRACY
Dobry trener dba o higienę pracy swoją i uczestników i dlatego proponuje ustalenie tzw. zasady pracy grupowej. Bardzo ważne, aby uczestnicy byli współautorami tych zasad – tylko wtedy będą je traktować poważnie. Narzucone z góry nie zadziałają. A zatem nie: Chciałbym zaproponować następujący zestaw zasad ale Na jakie zasady powinniśmy się umówić, aby nam się dobrze i sprawnie pracowało?
Może to brzmieć:
Chciałbym zaproponować wspólne ustalenie zasad, jakie będą nam pomocne w trakcie całego szkolenia. Pomyślcie, co takiego pozwoli wam efektywnie uczestniczyć w szkoleniu? Jakich zachowań oczekujesz od innych i do jakich chcesz mieć prawo…
Ustalanie zasad, to dobry czas na to by umówić się na przerwy i wszelki sprawy dotyczące harmonogramu zajęć – to pozwoli uczestnikom skupić się na szkoleniu, ponieważ będą spokojni że w trakcie zaplanowanych przerw zdążą załatwić lub przynajmniej skontrolować sprawy, które zostawili na swoich biurkach.
W tym momencie szkolenia trener dba o swoją higienę pracy, a więc przewiduje różne trudne sytuacje, które mogą się wydarzyć (np. gaduła na sali, krytykant, niepuntktualne powroty z przerw kawowych, niechęć do brania udziału w niektórych ćwiczeniach, itp.) i proponuje takie zasady, które ułatwią poradzenie sobie z nimi już w trakcie zajęć.
ZAPREZENTUJ CELE I PROGRAM
To niezbędna kropka nad i całego wstępu. Ważne, aby zrobić to ciekawie, a nie tylko odczytać punkty programu (bo te prawdopodobnie wszyscy już znają z maila wysłanego do nich przez organizatora szkolenia). Program przedstawiony przez trenera ma zaciekawić i zaintrygować uczestników, ma być dla nich zapowiedzią czegoś ciekawego i niebanalnego. To wyzwania każdej prezentacji, nawet tak krótkiej.
Świetnie sprawdza się program podany w formie pytań – to prosty sposób angażowania uczestników.
Prezentacja programu szkolenia to również okazja, aby dać sygnał uczestnikom, że zależy nam na ich aktywności. Wielu trenerów tuż po prezentacji programu zachęca uczestników do zadania pytań i podzielenia się wątpliwościami na temat tego co usłyszeli.
Jeśli grupa nie jest jeszcze zgrana i niektórzy czują tremę przed zabieraniem głosu na forum, można posłużyć się karteczkami, na których każdy może anonimowo zapisać pytanie lub wątpliwość. Trener zbiera wszystkie karteczki, wywiesza je na planszy, czyta, komentuje i obiecuje odnieść się do pytań w trakcie szkolenia. A czasem mówi otwarcie, że dany temat wykracza poza ramy program. Dobrze jest jeśli w tej prezentacji wspiera go estetyczna plansza lub czytelny slajd.
Zobacz inne nasze artykuły na naszym blogu firmowym